Czym jest capoeira?
Capoeira, wywodząca się z Brazylii sztuka walki, zachwyca postronnych obserwatorów płynnością, gracją i pięknem ruchu. Zawierając w sobie także elementy tańca i akrobatyki, wymaga od swoich adeptów opanowania całego wachlarza ruchów opartych na sile, dynamice i gibkości. Wszechstronna praca całego ciała to znakomity bodziec treningowy, zmuszający mięśnie do synergicznego działania, ale też wyzwanie dla naszego aparatu ruchu.
Najważniejsze elementy capoeiry
Baza capoeiry, czyli podstawowe kopnięcia, uniki i poruszanie, to praca przede wszystkim nóg. Zaangażowane są największe grupy mięśniowe, takie jak choćby mięsień czworogłowy i dwugłowy uda, ale także wiele mniejszych, na przykład piszczelowy przedni czy brzuchaty łydki. Natomiast za stabilizację postawy odpowiedzialne są mięśnie naszych pośladków oraz pleców, które wraz z mięśniami brzucha, prostymi i skośnymi, dbają o prawidłową pracę kręgosłupa. Bardziej zaawansowani adepci capoeira dodają do tego jeszcze całą gamę ruchów akrobatycznych, wymagających zaangażowania kolejnych partii mięśni. I tak przy elementach na rękach do pracy zmuszana jest cała obręcz barkowa wraz z mięśniami naramiennym, równoległobocznym i trójgłowym, a także prostownik grzbietu czy mięsień dwugłowy ramienia, czyli popularny biceps. Można więc śmiało stwierdzić, że różnorodność, wszechstronność i wielopłaszczyznowość ruchów składających się na tą brazylijską sztukę walki sprawia, iż jej uprawianie wymaga zbudowania mobilności, siły i ogólnie dużej sprawności psychomotorycznej
Jak więc najlepiej i najefektywniej zbudować sprawność niezbędną do uprawiania capoeiry?
Przede wszystkim należy zdać sobie sprawę że składa się na nią kilka czynników: mobilność, gibkość, koordynacja ruchowa oraz siła. I jeśli samą koordynację najlepiej wypracować na bazie dużej ilości powtórzeń specjalistycznych, związanych z uprawianą dyscypliną to mobilność (rozumianą jako zakres ruchu naszych stawów), gibkość (czyli zakres możliwego rozciągnięcia mięśni bez ich zerwania) czy siłę możemy wyrobić (i warto to zrobić ) w ramach wcześniejszego przygotowania motorycznego. Na potrzeby tego tekstu skupmy się na sile.
Trening oporowy to nieodłączny element przygotowania fizycznego w każdej właściwie dyscyplinie sportowej. Zarówno zawodnicy gier zespołowych, takich jak piłka nożna, koszykówka czy siatkówka, jak i sportów indywidualnych, spędzają długie godziny na treningach siłowych, przygotowując swoje ciało do specyficznego wysiłku wybranej aktywności. Jednak sam trening siłowy również ma wiele odmian a jego prawidłowy dobór może stać się kluczowym aspektem w osiągnięciu zamierzonego celu. Co więc wybrać jako przygotowanie motoryczne do treningów sztuki walki takiej jak capoeira?
Czym jest kalistenika?
Kalistenika, wywodząca się z czasów starożytnych sztuka treningu siłowego z masą własnego ciała (z greckiego: kallos sthenos – piękno i siła), od początków swego istnienia była traktowana jako baza i przygotowanie motoryczne dla żołnierzy i gladiatorów. Nic więc dziwnego że i obecnie ta forma treningu jest często wykorzystywana przez adeptów sztuk walki, zarówno amatorów jak i zawodowców. Jeśli chodzi o tych ostatnich najlepszym przykładem może być chociażby słynny zawodnik największej światowej federacji MMA – UFC, Conor McGregor. Jego przygotowania do walk pod okiem guru kalisteniki, Ido, można do dziś oglądać w serwisie YouTube
Co może nam dać trening kalisteniczny w przypadku uprawiania capoeira?
Przede wszystkim wzmocnienie naszej stabilizacji mięśniowej. Zarówno w przypadku zaawansowanych elementów capoeira jak i kalisteniki, bardzo ważny jest balans i opanowanie ciała w pozycjach, w których znajdujemy się na rękach. Takie ćwiczenia kalisteniczne jak choćby pompki w hand-stand (stanie na rękach) idealnie przekładają się na takie elementy capoeira jak choćby częste zejścia ze stania na rękach na głowę czy zejścia do queda. Wzmocnienie mięśni brzucha, zarówno prostego jaki i skośnych, umożliwia lepsze wykonywanie elementów akrobatycznych a także lepszą stabilizację podczas walki w parterze. Natomiast takie elementy kalisteniki jak choćby różne formy podciągania na drążku, powodują rozbudowę mięśni pleców, umożliwiając zadawanie mocniejszych ciosów oraz utrzymywanie prawidłowej postawy ciała bez przeciążania kręgosłupa. Ważnym czynnikiem sprawiającym że trening kalisteniczny idealnie sprawdza się dla adeptów capoeiry jest też jego forma. Duża ilość powtórzeń, typowa dla ćwiczeń z masą ciała, powoduje rozwijanie nie tylko siły maksymalnej ale także wytrzymałości, co w przypadku treningu do sztuk walki sprawdza się dużo bardziej niż praca na dużych ciężarach.
Jak widać w przytoczonych przykładach, trening kalisteniczy sprawdza się doskonale jako uzupełnienie i baza motoryczna do uprawiania brazylijskiej sztuki walki capoeira. Połączenie tych dwóch dyscyplin umożliwia lepsze i szybsze postępy treningowe, jednocześnie minimalizując ryzyko kontuzji poprzez lepszą stabilizację mięśniową i wzmocnienie aparatu ruchu. Najlepszym przykładem tego jak znakomicie kalistenika wpływa na rozwój adeptów capoeira są instruktorzy katowickiej sekcji Arue capoeira – Elfo i Pirueta 😉
Autorem wpisu jest Sławomir Morawski (escritor), capoeirista z wieloletnim doświadczeniem. Posiada uprawnienia instruktora sztuk walki, pierwszy trener katowickiej sekcji capoeiry. Obecnie trener personalny oraz instruktor zajęć street workoutu